آیا جک دورسی به دنیای شبکههای اجتماعی بازگشته است؟
Nostr بر خلاف هر شبکه اجتماعی سنتی‌ای است که با آن آشنا هستید، حتی می‌شود گفت که این یک شبکه اجتماعی نیست!
مدت کوتاهی پس از اینکه ایلان ماسک کنترل توییتر را به دست گرفت، توییت‌هایی با رشته‌ای مرموز از اعداد و حروف تایملاین خیلی از ما را درنوردید. این آغازی بود برای آشنایی بیشتر کاربران با شبکههای اجتماعی نو. Nostr که در آن هویت شما فقط یک کلید ۶۳ کاراکتری است، یکی از آنها بود. این توییت‌ها به فالوورهایشان اجازه می‌دهد بدانند کجا کاربر مورد نظر را در Nostr پیدا کنند.
Nostr، خیلی خلاصه، مخفف “Notes and Other Stuff Transmitted by Relays” است؛ این شبکه جدید اجتماعی نه به سرور مرکزی متکی است و نه از یک معماری همتا به همتا یا P2P بهره می‌گیرد. درواقع نوعی شبکه کریپتوگرافی شده است که به افراد اجازه می‌دهد تا پیام‌های امضا شده را رد و بدل کنند. این فناوری ارتباطی این کار را از طریق شبکه‌ای از رله‌ها انجام می‌دهد. رله‌های سرورهایی هستند که هرکسی می‌تواند آنها را راه‌اندازی کند.
پس‌زمینه داستان چیست؟
بعد از تمام اتفاقات و بالاوپایین‌هایی که سر توییتر بین ایلان ماسک و جک دورسی مالک قبلی توییتر شکل گرفت، Mastodon به عنوان اولین شبکه‌ی اجتماعی مبتنی بر غیرمتمرکز وارد میدان شد و شروع خوبی را هم پشت سر گذاشت. اما روند رشد این شبکه‌ی اجتماعی همچنان در مقابل توییتر رو به ضعف گذاشت و این چیزی بود که همه چهره‌های مرتبط با دنیای اینترنت و نظریه اطلاعات را نگران کرده بود، چون سانسورهای دولتی و رسانه‌ای که روی توییتر بعد از تملکش به دست ایلون ماسک صورت گرفته است، همه را به این نتیجه رسانده که توییتر نمی‌تواند آینده‌ای در دنیای آزاد اطلاعات داشته باشد.
به همین دلیل جک دورسی و یک کابر ناشناس توییتر شروع به کار روی یک پروژه‌ی دیگر کردند که اولین جرقه‌های شکل‌گیری‌اش را در سال ۲۰۲۰ تجربه کرده بود.
مخترع Nostr کیست؟
در دسامبر ۲۰۲۲، دورسی، یکی از بنیانگذاران و مدیر عامل سابق توییتر، در توییتی اعلام کرد که ۱۴ بیت کوین، یعنی کمی بیش از یک چهارم میلیون دلار را، به بنیانگذار ناشناس Nostr، که با نام مستعار @fiatjaf شناخته می‌شود، داده تا این شبکه را توسعه دهد.
آیا آینده شبکههای اجتماعی به دست Nostr تغییر می‌کند؟
پاسخ به این سوال دشوار است چون این شکل از شبکه‌سازی فراتر از روند‌های معمول در شکل مرسوم این نوع از شبکههای اجتماعی است. یکی از مشکلات نحوه‌ای است که کاربرها در این شبکه‌ی اجتماعی به هم مرتبط می‌شوند. الگوریتم این نوع از شبکه‌ی اجتماعی ابدا مشابه چیزی مثل اینستاگرام نیست و در کل همه چیز هنوز بیش‌ازحد خام، نیاز دارد تا امتحانش را پس بدهد. پس هنوز برای پیشگویی بسیار زود است.با اینحال @fiatjaf در یکی از توییت‌هایش گفته: “همه این عوامل به ما اثر گزاری شبکه‌ای کافی می‌دهد تا بتوانیم با غول‌ها رقابت کنیم و در نهایت برنده شویم.”
فلسفه‌ی این مخترع در رشته توییتی از خودش اینطور خلاصه می‌شود: هویت هر فرد باید مستقل از برنامه‌ها باشد تا قابلیت حمل و نقل درونی داشته باشد. برای مثال، اگر شخصی از توییتر خسته شده است و می‌خواهد به فیس‌بوک سوئیچ کند، باید بتواند در یک لحظه این کار را انجام دهد، بدون اینکه از پروفایلی خالی شروع کند یا شبکه خود را از دست بدهد، یعنی مشابه این که چگونه می‌توانید به هر کسی ایمیل بزنید، صرف نظر از اینکه آیا آنها در Gmail، Outlook یا Yahoo حساب پست الکترونیکی دارند.
حدس من اینه که مخترع نوستر خود جک دورسی باشه. روی هم رفته رقابت این دوتا خیلی جذابه برای دنبال کردن.