بیت کوین چیست؟

بیت کوین در سال ۲۰۰۹  معرفی شد و اولین نوع از ارز دیجیتال بود. ارز دیجیتال نوعی پول دیجیتال است که غیرمتمرکز بوده و برای پرداخت نیاز به بانک و سازمان‌های دولتی ندارد.

تکنولوژی بیت کوین هر پرداختی را به صورت نفر به نفر انجام می‌دهد و نقش نفر سوم در مبادله را حذف می‌کند. در این روش تمام اطلاعات شما فقط بین فرستنده و دریافت کننده محفوظ باقی می‌ماند. این ارزها توسط کد ساخته می‌شوند ولی ارز‌های فیات مانند طلا و دلار تحت کنترل دولت هستند. برای مثال دلار تحت کنترل کشور آمریکا و ین تحت کنترل  کشور ژاپن است.

«ساتوشی ناکاموتو» (Satoshi Nakamoto) در این باره می‌گوید: سیستم پرداخت الکترونیکِ ارزهای دیجیتال به گونه‌ای طراحی شده‌اند که شما برای مبادله و پرداخت نیازی به نفر سوم نخواهید داشت و همین موضوع حسن‌های زیادی برای شما دارد. لازم به ذکر است که سازنده‌‌ی بیت کوین همچنان ناشناخته باقی مانده است.

بیت کوین چطور عمل می کند؟

هر بیت کوین (نماد آن (BTC) است، اگرچه گاهی از (XBT) هم برای اختصار این ارز دیجیتال استفاده می‌شود.) یک فایل کامپیوتری است که در کیف پول دیجیتال روی رایانه یا تلفن همراه، ذخیره می‌شود. برای درکِ نحوه‌ی عملکرد بیت کوین بهتر است با تعاریفی که در زیر آمده آشنا شوید.

بلاک چین: بیت کوین قدرت خود را از طریق پلتفرمی منبع باز به نام بلاک چین دریافت می‌کند، سپس کیف پولی عمومی می سازد و آن را به اشتراک می‌گذارد. هر مبادله‌ای؛ یک بلاک است که به چین وصل شده و همه‌ی مبادله‌ها را رهگیری‌ می‌کند. تکنولوژی بلاک چین، هسته‌ی اصلیِ بیش از ۲۲۰۰ نوع ارز دیجیتال است که بعد از بیت کوین ساخته شده‌اند.

کلید‌های عمومی و خصوصی: هر کیف پولِ بیت کوین یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی دارد که در کنار هم به صاحب بیت کوین اجازه می‌دهند به صورت دیجیتال مبادله‌ها را امضا کرده و حق مالکیت خود را ثابت کند.

ماینرهای بیت کوین: ماینرها (یا همان اعضای پلتفرم) بدون وابستگی به هیچ نهادی و با استفاده از کامپیوترهای قدرتمند، مبادلات را در بازه‌ی زمانی ۱۰ تا ۲۰ دقیقه تایید می‌کنند. آن‌ها برای تکمیلِ این فرآیند بیت کوین پاداش می‌گیرند.

چه کسی بیت کوین را کنترل می کند؟

بیت‌ کوین در بستری غیرمتمرکز قرار دارد. یعنی در واقع، هیچ‌کس مالک آن نیست  و کنترلش هم نمی‌کند؛ همان‌طور که هیچ‌کس صاحب اینترنت، ایمیل یا پیامک نیست. در واقع، این ارز دیجیتالی در بستر سیستم انتقالی فعالیت می‌کند که جایگزینی برای روش‌های پرداخت سنتی است. کد بیت کوین «منبع باز» (open source) است و برای تولید بیت کوین‌های جدید باید بلاک‌های موجود در سطح شبکه‌ی آن را استخراج کرد. تعداد کلی بیت کوین‌های  در گردش نمی‌تواند از ۲۱ میلیون عدد بیشتر شود. از آوریل سال ۲۰۲۰، تعداد بیت کوین‌های استخراج ‌شده به ۹۰ درصد این مقدار رسیده است.

هاوینگ بیت کوین چیست؟

به طور میانگین هر ۴ سال یک بار در واقع پس از گذشت ۲۱۰ هزار بلاک در بلاک چین بیت کوین میزان تولید بیت کوین‌های جدید به صورت ناگهانی نصف می‌شود. اگر بخواهیم دقیق‌تر بیان کنیم پاداش اهدایی به ماینر‌ها برای اضافه‌ کردن یک بلاک به بلاک چین ۵۰ درصد کاهش می‌یابد.

پدیده‌ی هاوینگ توسط ساتوشی ناکاموتو،‌ پدیدآورنده‌ی ناشناس بیت کوین با هدف کنترل تورم بیت کوین در کد این شبکه قرار گرفته است.

از آن‌جایی که پدیده‌ی هاوینگ بیت کوین  در واقع نرخ عرضه‌ی بیت کوین‌های جدید یا همان عرضه‌ی بیت کوین را نصف می‌کند، به عقیده‌‌ی کارشناسان ارز دیجیتال این پدیده تاثیر قابل توجهی بر روی قیمت بیت کوین می‌گذارد.

متن بالا خلاصه‌ای برای ساده‌تر کردن مسئله‌ی هاوینگ بیت کوین بود؛ در ادامه به شرح کلی هاوینگ بیت کوین خواهیم پرداخت.

قبل از درک پدیده هاوینگ بیت کوین؛ نخست باید با مفاهیم اولیه‌ی استخراج بیت کوین آشنا شوید. اگر بخواهیم به طور خلاصه بیان کنیم می‌توان گفت که افراد داوطلب تحت عنوان استخراج کننده یا ماینر برای حفظ امنیت شبکه و تایید تراکنش‌های بیت کوین، قدرت پردازش سخت افزارهای خود را با فرآیند استخراج در اختیار شبکه‌ی بیت کوین قرار می‌دهند. استخراج نیازمند مصرف برق زیاد و حل معادلات پیچیده و پیشرفته است. شبکه‌ به عنوان پاداش مقداری بیت کوین تولید کرده و به ماینرها می‌دهد. هاوینگ بیت کوین هر چهار سال یک‌بار پاداش ماینرها را نصف می‌کند.

نیمه ناشناس بودن بیت کوین چگونه است؟

برای این‌که بتوانید تراکنش‌های ایمنی با بیت کوین انجام بدهید، راه‌هایی برای تامین امنیت‌تان وجود دارد. تمام تراکنش‌ها با بیت کوین در بستر بلاک چین به‌طور عمومی ذخیره می‌شوند و برای همیشه در این شبکه باقی می‌مانند. بنابراین، تمام کاربران حاضر در شبکه بیت کوین می‌توانند ناظر بر تراز مالی و تراکنش‌های هر آدرس موجود در شبکه باشند. شاید چنین چیزی به نظر ناامن برسد. اما این تمام ماجرا نیست. چون هویت کاربری که با هر آدرسی مشغول به فعالیت در سطح بلاک چین است، برای دیگران مشخص نیست.

هویت افراد تنها در حالتی مشخص می‌شود که اطلاعات شناسایی در فرایند خرید مشخص شوند. به همین خاطر هم هست که آدرس‌های بیت کوین باید یک بار مورد استفاده قرار بگیرند. همیشه یادتان باشد که وظیفه کاربران است که با رعایت نکات امنیتی از حریم خصوصی‌شان حفاظت کنند. ویژگی‌هایی که نام برده شد، بیت کوین را تاحدی ناشناس می‌کند و از سوی دیگر نظارت عمومی کاربران بر فعالیت‌ دیگران هم باعث می‌شود که یکی از واضح‌ترین و بی‌پرده‌ترین بسترهای معاملاتی باشد.

پس بهتر است که بیت کوین را در دسته نیمه ناشناس‌ها قرار بدهیم. در واقع، بیت کوین شبکه مشخص و عملیاتی واضح را تدارک می‌بیند که در آن حریم خصوصی کاربران حفظ می‌شود. آنچه اهمیت دارد، دقت و توجه کاربران به حفظ امنیت سیستم خود در هنگام تراکنش‌هاست تا آن‌ها را از خطرات احتمالی در حین تراکنش‌های بیت کوینی حفظ کند.

غیرقابل بازگشت بودن بیت کوین چیست؟

یکی از ویژگی‌های تراکنش‌های بیت کوین غیرقابل بازگشت ‌بودن است. منظور از «غیرقابل بازگشت بودن»(irreversibility) چیست؟ یعنی اگر با یک سیستم اقدام به تراکنش بیت کوینی کنید و عملیات انتقال ارزهای دیجیتالی را پیگیری نمایید، بعد از تایید تراکنش صورت‌گرفته، امکان بازگشت به عقب وجود ندارد.

بازپرداخت بیت کوین‌ها به شما تنها در صورتی مقدور خواهد بود که دریافت‌ کننده مبلغ تراکنش، آن را به شما بازگرداند. این یعنی، در تراکنش‌های بیت کوینی باید طرف مقابل‌تان از میان افراد و کسب‌وکارهایی باشد که آن‌ها را می‌شناسید و به آنها اطمینان دارید. کسب‌وکارهایی هم که بنا به استفاده از تراکنش‌های بیت کوینی دارند باید درخواست‌های پرداخت مشتریان خود را به‌خوبی مورد نظارت قرار بدهند.

بیت کوین نمی‌گذارد که شما مبلغی را اشتباهی به نشانی‌های نامعتبر ارسال کنید. با این وجود، به خاطر این‌که تراکنش‌ها در شبکه‌ی بیت کوین غیرقابل بازگشت هستند، بهتر است که دقت کافی در این زمینه به خرج بدهید. به نظر می‌رسد که در آینده‌ای نزدیک روی این ویژگی بیت کوین هم کار شود تا امنیت بیشتری در روند پرداخت‌ها میان مشتریان و فروشندگان کسب‌وکارهای مختلف شکل بگیرد.

اگر این ویژگی فعلی بیت کوین تغییر نکند، امکان همه‌گیرشدن آن در دنیا کمی تردید برانگیز خواهد بود. البته برخی از طرف‌داران سرسخت این ارز دیجیتالی معروف، ویژگی غیرقابل بازگشت ‌بودن بیت کوین را مزیتی می‌دانند که باعث کوتاهی دست دولت‌ها و ارگان‌های متمرکز از نظارت بر بلاک چین می‌شود.

از سوی دیگر، چنین ویژگی می‌تواند برای کسانی که دیدی منطقی نسبت به بیت کوین دارند، نقصانی بزرگ باشد. چون هر تراکنشی که در سطح اینترنت صورت می‌گیرد باید راهی برای بازگشت داشته باشد. در غیر این صورت، روند پیگیری معاملات بسیار دشوار خواهد بود. شاید در آینده برنامه و پروتکل‌هایی برای این موضوع به وجود بیاید. باید دید که بیت کوین در مسیر بلوغ خود برای نقدهایی که به آن وارد می‌شود، چه برنامه‌هایی در سر دارد؟

بعد از این که تمام بیت کوین‌ ها استراج شوند چه بر سر ماینرها می‌ آید؟

بعد از استخراج کردن تمام بیت کوین‌های موجود، ماینرهای بیت کوین همچنان می‌توانند در روند کشف کردن بلاک جدید شرکت کنند اما پاداش آن‌ها دیگر بیت کوین نخواهد بود. البته اینطور نیست که هیچ پاداشی برای ماینرها وجود نداشته باشد.

در کنار پاداش برای کشف بلاک جدید، ماینرها تمام هزینه‌های جانبی صرف شده برای تراکنش‌های هر بلاک جدید را دریافت خواهند کرد. در حال حاضر این هزینه‌های جانبی بخش کوچکی از درآمد یک ماینر را تشکیل می‌دهند؛ چون ماینرها حدود ۹۰۰ بیت کوین (معادل با ۸.۵ ملیون دلار) در روز ماین می‌کنند درحالی که فقط ۳۰ تا ۵۰ (معادل با ۲۸۵ هزار تا ۴۷۵ هزار دلار.) بیت کوین در روز بابت هزینه‌های جانبی می‌گیرند.

پس با این حساب فقط ۳.۳ درصد از سود ماینرها از هزینه‌های جانبی تراکنش‌ها می‌آید که این درصد در سال ۲۱۴۰ به ۱۰۰ درصد خواهد رسید.