عصر مالی غیرمتمرکز مدرن (DeFi) مدتی است که کار خود را شروع کرده. تاریخ دقیق را می‌توان سال ۲۰۰۸ با بیت کوین سکه زد، که اولین اجرای گسترده روش غیرمتمرکز نگهداری دارایی بدون مجوز به‌شمار می‌رود. این روش در عین حال که قابل اعتماد و مطمئن است به طور موثر یک وجه رایج محسوب می‌شود که متکی به ثبات یک مقام مرکزی مثل بانک مرکزی نیست.
پیامدهای چنین فناوری برای توسعه بسیار زیاد است؛ اقتصادهایی که اعتماد کمی به دولت مرکزی و بانک‌هایشان دارند، متوجه شده‌اند که این یک فرصت جدی است. از طرف دیگر، بسیاری از مردم در دنیا، الان یک دهه است که از وطن خود رانده شده‌اند.
فهرست
در نظر داشته باشید که ۷۰ سال پیش سئول پایتخت کره‌ی جنوبی چهار بار سقوط کرد و از نو باز پس گرفته شد، و این باعث تباهی نسل‌ها و خانواده‌ها بود تا اینکه بالاخره دو کشور کره‌ی جنوبی و شمالی تاسیس شدند به عنوان دو ملت جداگانه. غیر از این بی‌شمار تجزیه و فروپاشی اقتصادی در دنیا، ملت‌ها را به این نتیجه رسانده تا دارایی‌های خود را در فضایی تمرکز زدایی شده و غیر متمرکز انباشت و ذخیره کنند. تمام این‌ها شاید به نظر دور برسد که دوباره در دنیای ما اتفاق بیوفتد اما برای بسیاری از مناطق دنیا همین حالا، کریپتو و Defi تنها راه برای تجارت و ذخیره‌ی اموال و پس انداز است. برا آشنایی بیشتر در مورد دیفای در این مقاله از آکادمی توایکس با ما همراه باشید.
دیفای چیست؟ و چه کسی DeFi را ایجاد کرد؟
مفهوم مالی غیرمتمرکز توسط یک فرد ایجاد نشده است. گفته می‌شود که بیت کوین توسط ساتوشی ناکاموتو، نام مستعار فردی که پشت اولین بلاک چین ارز دیجیتال و مالی در جهان است، ابداع گردیده. با این حال، هویت واقعی او، یعنی هویت ساتوشی ناکاموتو ناشناخته باقی مانده است.
اتریوم، شبکه‌ای الهام گرفته از بیت کوین که اکثر سرویس‌های DeFi بر روی آن اجرا می‌شوند، توسط برنامه‌نویسی که امروز به یک کارآفرینی موفق بدل شده ، یعنی ویتالیک بوترین توسعه داده شده است. در سال ۲۰۱۳، در سن ۱۹ سالگی، این نابغه‌ی روسی_کانادایی یک قرارداد سفید نوشت که در آن یک شبکه جایگزین برای بیت کوین را توصیف می‌کرد که به برنامه نویسان اجازه می‌داد برنامه‌های کاربردی خود را با استفاده از یک زبان برنامه نویسی یکپارچه توسعه دهند.
بدین ترتیب اتریوم متولد شد که طی نه سال گذشته به طور تصاعدی رشد کرده است. در اواسط ژانویه ۲۰۲۲، ارزش بازار ارز دیجیتال اتریوم، اتر، ۳۸۵ میلیارد دلار بود. به گفته کوین مارکت کپ، این دومین ارز دیجیتال بزرگ از نظر ارزش بازار پس از بیت کوین است.
چرا DeFi آینده امور مالی است؟
در بازارهای سنتی، معاملات نیاز به اعتماد به بازار دارند؛ یعنی اعتباری قراردادی که توسط یک طرف سوم قابل اعتماد و سیستم های ثبت سوابق امن تامین شده باشد اما امور مالی غیرمتمرکز یا «DeFi» یک زیرساخت مالی دیجیتال در حال ظهور است که از لحاظ نظری نیاز بانک مرکزی یا آژانس دولتی را برای تأیید تراکنش‌های مالی از بین میبرد. این یعنی برای ایجاد معامله برعکس شکل سنتی نیاز به اعتماد نیست و این قرارداد هوشمند، نودها و… است که امنیت معامله را برای شما تضمین می‌کند.
DeFi که توسط بسیاری به عنوان واژه‌ای فراگیر برای موج جدیدی از نوآوری خدمات مالی در نظر گرفته می‌شود، عمیقاً به بلاک چین _دفتر کل توزیع شده، غیرمتمرکز و تغییرناپذیر عمومی که بیت کوین بر روی آن ساخته شده است_ متصل است که همه رایانه‌ها یا پایگاه‌های داده‌ای را قادر می‌سازد شبکه‌ای برای نگهداری کپی از تاریخچه تراکنش‌ها ایجاد کنند؛ با این ایده که، هیچ نهادی کنترلی نداشته باشد یا قادر به تغییر این گزارش تراکنش نباشد.
بسیاری از خدمات مالی که می‌توان آنها را به‌عنوان DeFi تعریف کرد، توسط شبکه اتریوم (ERC-20) پشتیبانی می‌شوند، که به‌عنوان شبکه‌ای برای سایر برنامه‌های بلاک چینی که بر روی آن ساخته می‌شوند، عمل می‌کند. در این رابطه، ارز دیجیتال اتریوم یا اتر، برای پرداخت استفاده می‌شود، یعنی پرداخت هزینه‌های جاری در شبکه. با استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز یا dApps، دو یا چند طرف می‌توانند بدون دخالت و هزینه‌های مربوط به واسطه‌ها، مستقیماً با استفاده از فناوری بلاک چین و قراردادهای هوشمند معامله کنند، وام بدهند یا بگیرند، و یا از دیگری قرض بگیرند و خلاصه با هم تجارت کنند.
بیت‌کوین و دیفای
بیت‌کوین به عنوان اولین در نوع خودش به عنوان ارز دیجیتال را می‌توان شروع معاملات غیرمتمرکز نامید که تحت وب-۱ از آن یاد می‌شود. اتریوم با نسبت به بیت‌کوین شبکه‌ای مقیاس‌پذیری بالاتر را به کاربران ارائه کرد و حال حاضر بزرگترین میزبان دیفای نیز محسوب می‌شود که این بیت‌کوین را بیشتر به راه حلی برای سرمایه‌گذاری تبدیل کرد تا پروژه‌ای کاربردی برای معاملات زیاد در ثانیه (در قیاس با اتریوم). اتریوم را به نسل دوم یا وب-۲ معرفی می‌کنند.
در حال حاضر رقابت چشم‌گیری در میان پروژه های متفاوت برای پوشش عیب های اتریوم است تا بتوانند جای اتریوم را به خود اختصاص دهند. این نسل را وب-۳ می‌نامند. با یک مثال ساده می‌توان گفت اگر بیت‌کوین یک خودرو با ۵ سرنشین است، اتریوم یک اتوبوس و نسل های ۳ ارز دیجیتال را می‌توان هواپیما دانست. به این ها باید اضافه کرد که اتریوم با اپدیت های اخیر خود سعی در برطرف کردن عیوب خود دارد.
دیفای چگونه کار می‌کند؟
دیفای از رمز ارزها و قراردادهای هوشمند برای ارائه خدمات مالی استفاده می‌کند تا نیاز به واسطه‌هایی مانند ضامن ها را از بین ببرد. این خدمات عبارتند از وام دادن (که در آن کاربران می توانند ارزهای دیجیتال خود را قرض دهند و در عرض چند دقیقه سود کسب کنند، به جای یک بار در ماه)، دریافت آنی وام، انجام تراکنش‌های همتا به همتا بدون کارگزار، صرفه جویی در ارز دیجیتال و دریافت نرخ بهره بهتر از یک کارگزار. خدمات بانکی و خرید اوراق بهادار مانند سهام و اوراق قرضه از دیگر موارد و کاربردهاست.
برای تسهیل تراکنش‌های تجاری همتا به همتا، کاربران از dApps استفاده می‌کنند که بیشتر آنها در شبکه اتریوم هستند. برخی از پرکاربردترین سرویس‌ها و dAppهای DeFi شامل سکه‌ها (اتر، پولکادات، سولانا)، استیبل کوین‌ها (که ارزش آنها به ارزی مانند دلار آمریکا مرتبط است)، توکن‌ها، کیف پول‌های دیجیتال (Coinbase، MetaMask)، استخراج دیفای که همچنین به این نام شناخته شده است. به عنوان استخراج نقدینگی، ماینینگ زودبازده، سهامداری، تجارت، استقراض، وام دهی و پس انداز با استفاده از قراردادهای هوشمند.
DeFi منبع باز است، به این معنی که پروتکل ها و برنامه ها از نظر تئوری برای بازرسی و نوآوری کاربران باز هستند. بنابراین، کاربران می‌توانند پروتکل‌ها را ترکیب و مطابقت دهند تا ترکیب منحصربه‌فردی از فرصت‌ها را باز کنند و برنامه‌های کاربردی خود را توسعه دهند.
قرارداد هوشمند چیست؟
قرارداد هوشمند یک برنامه نرم افزاری است، یعنی مجموعه‌ای از کدها و داده های ساخته شده بر روی یک بلاک چین عمومی، که مجموعه‌ای از قوانین به خوبی تعریف شده را اجرا می‌کند، قوانینی که هنگام فراخوانی به طور خودکار اجرا می‌شوند.
به عبارت دیگر، قرارداد هوشمند یک دست کد کامپیوتری است که به عنوان یک قرارداد دیجیتال بین دو طرف عمل می‌کند. یک قرارداد هوشمند بر روی یک بلاک چین اجرا می شود، در یک پایگاه داده عمومی ذخیره می شود و نمی توان آن را تغییر داد. از آنجایی که بلاک چین قراردادهای هوشمند را پردازش می کند، می توان آنها را به طور خودکار و بدون دخالت شخص ثالث ارسال کرد. معامله جفت به جفت تنها زمانی بسته می شود که شرایط توافق برآورده شود.
مزیت آشکار قراردادهای هوشمند این است که می توان آنها را برای قرض گرفتن و قرض دادن ارزهای دیجیتال بدون واسطه ایجاد کرد که به شما امکان می دهد از بسیاری از خطرات مرتبط با وام دهی سنتی جلوگیری کنید.
به عنوان مثال، اگر وام گیرنده نتواند تعهدات خود را تحت یک وام انجام دهد، وام دهنده او می تواند به سادگی وجوه خود را پس بگیرد و استفاده از وثیقه را غیر ضروری کند. علاوه بر این، حساب‌های پس‌انداز DeFi می‌توانند مانند حساب‌های پس‌انداز بانکی کار کنند، اما با نرخ بهره بالاتر یا پرداخت‌های روزانه، هفتگی یا ماهانه، بسته به پلتفرم.
نکته اضافی اینکه اتریوم دستورالعمل‌هایی برای امنیت و جلوگیری از کلاهبرداری دارد، زیرا خطرات بالقوه گسترده تری نیز وجود دارد.
تفاوت بین "اثبات کار" و "اثبات مشارکت" چیست؟
یکی از مفاهیمی که باید بدانید تا به درستی سایر مسائل مربوط به Defi را متوجه شوید مفاهیم Proof of work و Proof of stake است. این مکانیسم‌ها به عنوان «مکانیسم‌های اجماع» شناخته می‌شوند و نقش اصلی را در تأیید تراکنش‌های یک بلاک چین ایفا می‌کنند. این همان کاری است که ماینرهای ارز دیجیتال هنگام تایید تراکنش ها انجام می دهند. ماینرها در یک شبکه بلاک چین برای یافتن هش رمزنگاری که برای مشخص کردن تراکنش استفاده می‌شود، رقابت می‌کنند. اگرچه یافتن هش سخت است، اما تأیید آن آسان است. پس از تأیید، این تراکنش به بلاک چین اضافه می شود و یک عمل انجام شده را تشکیل می دهد. کار مورد نیاز برای تایید این هش پنهان “Proof of Work” نامیده می‌شود. رایانه شبکه‌ای که ابتدا اثبات کار را انجام می‌دهد، با ارز دیجیتال پاداش می‌گیرد. در مورد بیت کوین، ۶٫۵ بیت کوین است. به این کار استخراج بیت کوین می‌گویند. برای مطالعه بیشتر به مقاله استخراج بیت‌کوین چیست؟ بروید.
“اثبات مشارکت” یا Proof of Stake شکل جایگزین مکانیزم اجماع و کلید نسل دوم اتریوم (اتریوم ۲٫۰) است. در این مورد، قرار دادن یک دارایی در بلوک بعدی یک بلاک چین، جایگزین ماینینگ بلاک می‌شود که تحت اثبات کار انجام می‌شود. انرژی یکی از معایب اصلی اثبات کار است. یافتن این هش رمزنگاری نادر به قدرت محاسباتی زیادی نیاز دارد. ده ها یا حتی صدها کامپیوتر به هم میپیوندند تا مغزی پرسرعت را تشکیل دهند که معادلات پیچیده ریاضی را حل می‌کند تا اولین کسی باشد که اثبات کار را انجام می‌دهد و یک بلوک را می برد. این اثبات کار انرژی زیادی مصرف می‌کند و دلیل نارضایتی گروه‌های محیط زیستی بابت استخراج بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال است.
جمع بندی
دراین مطلب به شما توضیح دادیم که Defi چیست و چطور کار می‌کند. اگر می‌خواهید با دنیای رمز ارزها و اقتصاد دیجیتالی بیشتر آشنا شوید همین الان در صرافی ارز دیجیتال توایکس یک حساب کاربری باز کنید و ترید رمز ارز را آغاز کنید.
بیت کوین یک ارز دیجیتال است. DeFi برای استفاده از ارز دیجیتال در اکوسیستم خود طراحی شده است، بنابراین بیت کوین بخشی از آن است، و خود DeFi نیست.
بین DeFi و کریپتوها تفاوت هایی وجود دارد. ارزش رمزارزهایی مانند بیت کوین در بلاک چین ذخیره می شود. از سوی دیگر، DeFi یک بازار مفهومی است که ارزهای دیجیتال مختلفی را در شبکه اتریوم ارائه می دهد.
اکثر پروتکل ها و برنامه های DeFi بر روی اتریوم، شبکه بلاک چین پیشرو برای DeFi ساخته شده اند. توسعه دهندگان می توانند از عملکرد قرارداد هوشمند اتریوم برای ایجاد پروتکل های مالی پیچیده استفاده کنند که می تواند به طور خودکار و بدون استفاده از واسطه ها اجرا شود.
